Yapay Zeka Ülke Yönetebilir mi?

Politikacılar ve yöneticiler, yapay zekanın insanların işlerini yok edip etmeyeceğini gün geçtikçe daha fazla tartışmaya ve olası senaryolara karşı önlem almaya başladılar. Peki, yapay zeka gelecekte politikacılar ve yöneticileri de işlerinden ederse ne olacak? Yazımızda bu ilginç soruya cevap arayacağız.

17

Yapay Zeka Ülkesini Nasıl Yönetir?

Yapay zekanın nüanslarını daha iyi anlamak için ilk olarak onun basitçe ne olduğunu ve nasıl çalıştığını anlamamız gerekmektedir. Günümüzde yapay zeka konusunda bilgisayar bilimcileri ve mühendisler arasında bile ortak olarak mutabakata varılmış bir tanım yoktur. Genel anlamda yapay zekanın tanımı, akıllı bir bilgisayar sisteminin normalde insan zekasını gerektiren görsel algı, konuşma tanıma ve karar verme gibi görevleri yerine getirebilmesidir. Oxford Dictionary, yapay zekayı (AI), görsel algı, konuşma tanıma, karar verme ve diller arası çeviri gibi normalde insan zekası gerektiren görevleri gerçekleştirebilen bilgisayar sistemlerinin teorisi ve gelişimi olarak tanımlar.  Kısaca, yapay zeka (AI), insanlar gibi davranan makineler yaratmak için oluşturulmuş bir bilgisayar mühendisliği dalıdır ve günümüzde birçok alanda kullanılmaktadır:

► Uzman Sistemler: Bilgisayarların gerçek hayattaki durumlarda karar vermek için programlanabileceği sistemlerdir. Makinelerin, yazılımların ve özel bilgilerin entegrasyonu, sistemin son kullanıcıya açıklama ve tavsiye vermesini sağlar.

► İnsani İletişim: Yapay zekalar doğrudan bir kullanıcı veya müşteri ile iletişim halinde olabilir ve doğal insan dilini tanıyabilir.

► Yapay Sinir Ağları: Yapay zekalar insan beyninde meydana gelen fiziksel bağlantı türlerini yeniden üretmeye çalışarak zekayı simüle eder. Örneğin, bu yapay sinir sistemleri tıpkı beynimizin yaptığı gibi tarihsel verilere dayanarak gelecekteki olayları tahmin edebilir.

► Robotik: Yapay zekalarla ışık, ısı, sıcaklık, ses ve basınç gibi duyusal uyaranları gören, duyan ve tepki veren bilgisayarlar ve makineler üretilebilir.

► Oyun Sistemleri: Yapay zekalar, satranç veya poker gibi stratejik oyunları insana karşı etkili bir şekilde oynayabilir ve insandan daha etkin bir şekilde bir dizi olası pozisyonu düşünebilir.

IBM'in süper bilgisayar Watson'unu ABD başkanı olarak tasvir eden bir örnek. Yapay zeka çevreleri bir robotun 2020'de ofise gidebileceğini düşünmektedir. WATSON 2016

Otomasyon hayatımızın içine hızla sızmaya devam ederken, bazı çevreler yapay zekaların ileride ülkeleri yönetebilecek seviyeye gelebileceklerini çoktan düşünmeye başlamıştır.

Vatandaşların ülkelerini yöneten liderlerinden bekledikleri genel anlamda tarafsız ve adil olabilmeleri, stratejik kararları en verimli şekilde alabilmeleri, zeki ve bilgili olmaları, ekonomiden anlamaları vb. özelliklerdir.  Tarafsız, yapıcı problem çözme kapasitesi yüksek olan bir yapay zeka, insanların beklentilerini karşılayabilecek bir liderliği bir insandan çok daha iyi yapabilir. Bahsettiğimiz gibi stratejik kararlar alabilen, yazılımların ve özel bilgilerin entegrasyonu ile insanlara açıklamalar ve tavsiyeler verebilen, tarihsel verilere dayanarak gelecekteki olayları tahmin edebilen, doğal insan dilini tanıyabilen yapay zekalar günümüzde basit düzeyde de olsa işlerimizde kullanılmaktadır. Ülke yöneten bir yapay zeka olgusu günümüz insanlarına çok uzak gibi gelebilir ve bir yapay zekanın bir insan kadar etkili olamayabileceği düşünülebilir fakat hızla gelişen teknoloji ileride bir yapay zeka tarafından yönetilebileceğimiz konusunu gündeme getirmiştir. 

Dünyadaki tüm dilleri konuşabilen, tarihi olayları eksiksiz olarak bilip verimli bir şekilde analiz edebilen, dünyanın herhangi bir ülkesindeki bir olaydan anında haberdar olup hızlıca ekonomik önemler alabilen, ülkedeki tüm vatandaşları anlık izleyebilen ve problemlerine adil bir şekilde çözümler üretebilen bir cumhurbaşkanınız olmasını ister miydiniz?

Bu insan üstü özelliklere sahip bir yöneticiliği bir insanın yapması çok zor olsa da, yapay zeka, nesnelerin interneti ve büyük veri gibi teknolojilerle entegre bir şekilde Venezuela ekonomisinin son durumundan, Türkiye’deki herhangi bir şehirde bulunan tarım arazisindeki don olayına ya da bir ülkenin borsasındaki anlık değişimlerden, bir spor karşılaşmasının gidişatına bağlı yüksek oranlı sonuç tahminlerine kadar bir çok insan üstü faaliyeti hızlıca bilebilir ve bunlara bağlı olarak geliştirdiği önemleri yerine getirebilir.

Bir başka açıdan düşünürsek insanlar açık bir şekilde duygulara karşı savunmasızdır. Bir yapay zeka ise önyargı, öfke, kırgınlık, dürtü ve ego olmadan insan için endişeli ve stresli ortamlarda etkin kararlar verebilir. Yapay zeka, doğası gereği, “zihnini” oluşturmadan önce, bir konunun tüm yönlerini tamamen göz önünde bulundurabilir. Bu bağlamda yapay zeka, tek bir olguya dayalı olarak hızlı kararlar vermeyecektir.

Ayrıca, tamamen bağımsız bir yapay zeka için bireysel olarak para ya da güç önemli olmayacağından robot başkan atamalarını yaparken sadece yetenek, bilgi ve beceriyi önemseyecek, güncel gerçeklere dayanarak neyin en iyi olacağını hesaplayacaktır. Yapay zeka başkan, 7/24 çalışacak ve kişisel kazancı önemsemeden hırslar ve açgözlülükle engellenmeyen rasyonel kararlara dayalı stratejiler geliştirecektir. Örneğin, bir yapay zeka sadece kazanacaklarını düşünerek termik santrallere yatırım yapmaz. Yapay zeka, bir enerji kaynağına yatırım yaparken, yatırımının gelecekteki faydalarına, doğaya etkisine, maliyetine, dünya ekonomisinin trendlerine kadar tüm koşulları kimseden etkilenmeden serbestçe değerlendirebilir.

Tıpkı basit bir makine olan hesap makinesinin matematikten çok iyi anlayan bir insanın beynine göre çok daha kısa sürede işlem yapabildiği gibi, yapay zeka içeren bir makine de gelecekte politikadan çok iyi anlayan bir siyasetçiden daha iyi ülke yönetebilir.

Yapay Zekaların Ülke Yönetmesi Fikri Gerçekleşebilir mi?

Herhangi bir radikal fikirde olduğu gibi, bir yapay zeka başkanın seçimi de günümüzde imkansız gibi gözükmektedir. Başkanlığı bir yapay zekaya emanet etmenin teknolojik olarak mümkün olabileceği noktaya kadar gerçekten ilerleyebilir miyiz? Bu sorunun cevabı teorik olarak evettir. Yapay zeka teknolojisi hızla ilerlediğinden, insanların yapay zekalar tarafından yönetilebileceği bir sistem muhtemelen çok uzak olmayan bir gelecekte kurulabilir.

Bunun gerçekleşmesinin önünde duran en büyük konu;  insanlık olarak, bu sisteme bizim izin verip vermeyeceğimizdir. Fikir, insanların çoğunluğu tarafından desteklenecek mi? Dünyadaki mevcut siyasi manzaranın her zamankinden daha polarize olduğunu düşündüğünüzde hayal etmek zor olabilir fakat gelecekte insani zaafları olmayan ve bir dizi ideale göre hareket etmeye programlanmış bir yapay zeka cumhurbaşkanını seçmeye istekli olabileceğimizi de düşünebiliriz. Yapay zeka başkan, muhafazakar ya da liberal gündemleri takip edecek şekilde programlanabilir veya bir siyasi partiyi ya da diğerini yansıtacak şekilde tasarlanmış olabilir.  Biz de tüm bu özelliklerine göre yapay zeka başkanımızı seçmek için kendimiz için en uygun olarak tasarlanmış olanlara oy atabiliriz.

Tokyo’nun banliyösü Tama’da bir robot, belediye başkanlığına adaylığını koymuştur. Yapay zeka, diğer rakipleri gibi sokaklara afişlerini astırıp seçim kampanyası düzenlemiştir.

Günümüzde bile bir yapay zekanın belediye başkanlığına aday olduğu bir seçim örneği görmemiz mümkündür. Teknolojinin en gelişmiş olduğu ülkelerden biri olan Japonya'da yapay zeka destekli bir robot belediye başkanlığı için yarışmıştır. Bir önceki seçimde belediye başkanlığını kaybeden Michihito Matsuda, bu kez belediye başkanlığına aday gösterilen yapay zekayı desteklediğini açıklamıştır. Vatandaşları cezbetmek için elinden gelenin en iyisini yapmaya çalışan belediye başkan adayı Robot Al, “herkese fayda sağlayacak adil ve dengeli politikalar” vaadinde bulunmuştur. 15 Nisan 2018 de gerçekleşen seçimde dolaylı yoldan aday olan robot seçimi kazanamamış olsa da bu olay bir ilk olarak kayda geçmiştir. 

Gelecekte yapay zeka sistemleri, insan doktorların, avukatların, politikacıların ve hatta sanatçıların üstlendiği geleneksel görevleri devralabilir.  Ayrıca bir yapay zeka daha gelişmiş bir yapay zeka yaratmak için de kullanılabilir. Bu sayede geleceğin karmaşık dünyasında bizleri yönetecek ve mevcut politik liderlerimizden daha akıllı, daha adil ve daha tutarlı yöneticiler yapabilmemiz aslında çok da aykırı olmayan bir fikir olarak gündeme gelmektedir. 

Kaynak:

►Newsweek

►Futurism

►Express