Gıda Sektörü ve Endüstri 4.0

İnsan hayatının en temel ihtiyaçlarından biri olan beslenme ihtiyacının meydana getirdiği talep nedeniyle gıda sektörü, üretim alanında çok geniş bir yelpazede etkinlik göstermekte. Gıdanın, üretim sektöründeki oranı ister tarihe ister günümüze bakılsın her zaman için önemli bir paya sahiptir. Bu yazımızda gıda sektöründeki üretimin, geçmişten günümüze gelişimini ve 4. sanayi devrimi ile ilişkisini ayrıntılı bir şekilde inceledik.

#Endüstri 4.0 #Üretim #Gıda #Sektör

Gıda sektörü günümüzde insan nüfusunun artması ve bu artan nüfusla birlikte piyasadaki talebin de artmasıyla son yüzyıl içerisinde çok köklü değişimlere uğramıştır. Önceleri, gıda işleme teknikleri piyasadaki mevcut gıda muhafaza, ambalajlama ve taşıma araçlarıyla sınırlıydı. Eski tip gıda işleme tekniklerinde ağırlıklı olarak tuzlama, kürleme, dondurma, kurutma, asitleme ve tütsüleme yöntemleri kullanılmaktaydı. 19. yüzyılda sanayileşme döneminde gıda üretimi hızlı bir şekilde yükseldi. Bu yükselmede yeni kitle pazarlarının ve öğütme, saklama, paketleme, etiketleme ve taşıma gibi gelişmekte olan yeni teknolojilerin büyük oranda katkısı oldu.

Modern gıda üretimi sofistike teknolojilerle tasarlanmakta. Bu tasarımlarda teknolojinin birçok alanı yer almaktadır. Bundan yaklaşık 100 yıl öncesine kadar emek yoğun olarak gerçekleştirilen tarım bile günümüzde neredeyse tamamen teknolojinin kanatları altına girmiş bulunmakta. Tarım önceleri ortak bir meslek olup milyonlarca insanın gıda üretiminde yer almasını sağlamaktaydı ama günümüzde makineleşme ve sanayileşmenin etkisiyle gıda üretiminde tarım da dolaylı yoldan da olsa makineler aracılığıyla gerçekleştirilmekte.

Üretimde dijitalleşme nedeniyle gıda sektöründeki üretim dördüncü sanayi devrimi veya Endüstri 4.0 olarak bilinen büyük bir değişikliğe uğradı. Endüstri 4.0, gelişmekte olan teknolojilerin kullanımı ile müşterilerin, ürünlerin, süreçlerin ve fabrikaların artan dijital bağlantıları tanımlamak için ortaya çıkarılmış bir terimdir. Bu kavram ilk duyulduğunda bilim kurgu gibi gelebilir fakat birkaç basit kelime ile ifade edilebilir: günümüzde gıda endüstrisindeki sistemler merkezi olarak kontrol edilirken gelecekte makineler ve ham maddeler haberleşme amacıyla bilgi ve iletişim teknolojilerinde kullanılacak. Gelecekteki gıda fabrikaları akıllı ve çapraz bağlantılı olacaktır. Aynı zamanda gelecekteki akıllı fabrikalar gıda üreticileri için önemli ölçüde ekonomik avantajlar sağlayacaktır:

► Kaynak verimliliği: Otonom olarak makineleri bilgilendiren akıllı ürünler, en iyi marjı elde etmek için çalışmış olacaklar.

► İhtiyaç odaklı üretim: Bireysel müşteri isteklerinin doğrudan entegrasyonu ve sipariş, elde edilen verilerin analiziyle üretim sürecinde daha makul bir talep artışı sağlayacak.

► Teslimat esnekliği ile satışların artması: Ürünlerin istek üzerine hızlı ve güvenilir bir şekilde teslim edilmesi sağlanacak.

Tam otomatik gıda fabrikaları hala hayal gibi görünmekte fakat gelecekteki üretim süreçlerinde kullanılacak olan birçok unsur günümüzde gıda sektöründe zaten kullanılmakta. Bazı ülkeler, gıda sektörlerini daha da geliştirmek adına şimdiden dördüncü sanayi devrimi alanında büyük yatırımlar yapmaktadırlar.

Verileri kullanma hususunda işletmelerin bulut sistemi veya veri keşif platformlarının durumunun değerlendirmeleri gerekmektedir. Bu şekilde işletmelerin süreçlerini optimize etmek mümkün olabilecek ve dördüncü sanayi devriminin getirdiği sorunların çözümünde çok sayıda çözümden yararlanılabilmesi sağlanacaktır.

Dördüncü sanayi devrimi, gıdaların raf ömrü konusunda da bizlere birçok katkıda bulunabilecek bir devrimdir. Raf ömrü şüphesiz birçok gıda üreticisi için çok ciddi sorunlar teşkil etmektedir. Talebi aşan miktarda üretim gerçekleştirmemek de çok önemli bir noktadır. Elektronik izlenebilirlik ile bu gibi sorunlar çözüme kavuşabilmesi planlanmaktadır. Bu çözüm üreticilere süpermarket raflarına teslim edilen öğelerin izlenebilmesine olanak sağlamaktadır. Bu, bilgi-bilişim teknolojileri (IT-Information Technologies) olarak bilinen enformasyon teknolojilerin üretimle mühendisliğin birbirine bağlanmasıyla ilgilidir ve sistem aynı zamanda bağlantı sistemlerine ve daha verimli planlama tekniklerine olanak sağlıyor.

Diğer faydaları ise tedarik zinciri entegrasyonunda yer alıyor. Gıda sektöründe Endüstri 4.0, işletmelerin birlikte çalışılabilirlik yoluyla, üretim tesisini tedarik zincirini bağlayarak pazara daha hızlı ürün almasına olanak sağlamaktadır. Verilerle bir model ortaya çıkarmak işletmelerin müşteri taleplerini tahmin etmesine olanak sağlar. Ayrıca bu sayede işletmelere, bilgi koşumunda ve gerçekleştirilmiş çözümlerin incelenmesinde de katkı sağlanmış olur.

Gıda ve içecek sanayi otomotiv ve bankacılık sektörleri gibi müşteri elde etmeye yardımcı olması amacıyla verileri kullanan sektörlere benzemektedir. Ama bugün gıda ve içecek sanayisinin tamamen veri analiz devrimini benimsememiş olmasının başlıca sebepleri vardır. Sanayinin bugün karşı karşıya olduğu esas güçlükler geliştirmek, anlama yetisine sahip olan iş gücünü tespit etmek ve karmaşık veri işlem hareketlerini sağlamaktır. Her düzeyde geçiş gerektiren beceriler özellikle üst düzey karar koşulları içerisinde çalışılması gerektiği zamanlarda zor olacaktır. İşletmelerin karşılaşacağı bir başka engel de IT (Bilgi-bilişim teknolojileri) takımları, mühendislik ve operasyon ekipleri arasında iyi bir iletişim sağlanmasıdır. Bu veriler, diğer takımlara analiz fırsatı verdikten sonra IT(Bilgi-bilişim teknolojileri) personeli açısından en önemli doküman olarak ele alınmaktadır.

Küresel üretim pazarı da üretim sanayisindeki devrimin gerçekleşmesindeki en güç aşamalardan biri gibi görünüyor. Küresel üretim pazarı muhtemelen gıda endüstrisindeki sanayi devriminin en zorlu görevlerinden biri olmasına rağmen üretim faktörlerinin büyümesi ve gelişmesiyle insanları çalışma yöntemlerinin değişeceği konusunda ikna edecek gibi görünüyor. Bütün bu etkenler gelecekteki iş başarılarını ve ne derecede iyi üreticilerin küresel üretim pazarında rekabet edebileceğini belirleyecek. Gelecekte bu tür zorluklarla karşılaşılabileceği göz önüne alındığında işletmelerin yakın gelecekte atacağı adımlarda son derece dikkatli olmaları oldukça önemlidir. Bu adımlarda işletmelerin vermesi gereken öncelik verileri analiz etme, yorumlama yeteneğine sahip olan insanlara yatırım yapmalarıdır. Bu konuda bir Amerikan firması olan AECOM genç mühendislerin istihdamını gerçekleştirmekte ve bu mühendislere ihtiyaç duydukları beceriler konusunda eğiterek gelişmelerini sağlamaktadır.