Strateji Makinelerinin Yükselişi

İnsanlar bugün strateji oluşturma becerisinde bilgisayarlardan önde olabilir fakat gelecekteki strateji yeteneğimizin bilgisayarlardan daha ileri düzey olacağı konusunda emin olamayız. "Önümüzdeki beş yıl içinde, teknolojinin yönetim pratiğini henüz tanık olunmamış bir şekilde nasıl değiştireceğini göreceğiz?" Bu yazımızda strateji makinelerinin yükselişini inceledik.

02

 

Strateji Makinelerinin Günümüzdeki Durumu

 

Makinelerin kararlar alıp kendi başlarına eylemler gerçekleştirebileceği fikrine giderek alışmaya başladık. Halen, yarı özerk araçlarımız, yüksek performanslı üretim robotlarımız ve banka kredileri gibi eylemlere otomatik sanal karar verme mekanizmalarımız mevcut. Programlanabilen ve neredeyse her oyunda insanları yenebilecek makinelerimiz var. Akıllı sistemler bizlere kanser tedavileri ve diyabet tedavileri önerebiliyor. Günümüzde "Robotik süreç otomasyonu", çok çeşitli sayısal görevleri gerçekleştirebilir.

Bununla birlikte henüz strateji üreten makinelere sahip değiliz. Hala, insanların varsayımlara stratejik kararlar verme yeteneğine güvenmekteyiz. Örneğin, günümüzde bir bilgisayardan, bir araba şirketi için, gençler arasında sürüşe olan ilginin azalmasına karşı bir strateji ya da Uber ve Lyft gibi binilebilir hizmetlerin artması gibi eğilimler temelinde yeni bir "hareketlilik stratejisi" gibi fikirler oluşturmasını beklemiyoruz. Belirlenen algoritma yeteneklerinin, belirsizlikler, üst seviye konular ve stratejinin sıklıkla hizmet ettiği problemler için uygun olmadığını varsayıyoruz. Şimdilik strateji oluşturma kabiliyetimizde akıllı makinelerden önde olabiliriz. Ancak hakimiyetimiz konusunda o kadar da emin olmamalıyız. 

 

 

 

İnsanlar Gerçekten Strateji Makinelerine İhtiyaç Duyacak mı? 

 

Biz insanlar stratejiyi belirlemekte o kadar da harika değiliz. Çoğu zaman stratejik kararlarımız sonucu yaptığımız birçok anlaşma değer sunmayabilir, yeni ürünler pazarda düzenli olarak başarısızlıkla sonuçlanabilir, şirketler yeni bölgelerde ve ülkelerde başarısız olabilirler.

İkincisi, tek bir sistemin tüm stratejik kararları alabileceği olasılığı düşük olmakla birlikte, bilgisayarların günümüzde sergilediği istihbarat, spesifik stratejik sorunları işlemek için zaten yeterlidir. Örneğin, IBM şirketi, potansiyel edinim hedeflerini değerlendirmek için yalnızca insan kararından ziyade bir algoritma kullanmaya başladı. Netflix Inc. hangi TV programlarının üretileceğine karar vermeye yardımcı olması için tahmini analitik yöntemleri kullanıyor. Algoritmalar, perakende mağazalar için belirli siteleri tanımlamak için uzun zamandır kullanılmaktadır ve muhtemelen genişleme amacıyla bölgelerin belirlenmesi için de kullanılabilir. Önemli stratejik görevler hâlihazırda akıllı makineler tarafından gerçekleştirilmektedir.

Stratejinin daha özerk hale geldiğine dair üçüncü kanıt, büyük danışmanlık şirketlerinin bu fikri savunmaya başlamasıdır. Örneğin, Boston Consulting Group'tan Martin Reeves ve Daichi Ueda, Harvard Business Review web sitesinde "Stratejiyi Tasarlayacak Makinelerin Tasarlanması" adlı bir makale yayınlamış ve burada stratejinin bazı yönlerini otomatikleştirme olasılığını tartışmışlardır.  McKinsey şirketi "McKinsey Solutions" olarak adlandırdığı bir dizi yazılım becerisine yoğun bir şekilde yatırım yapmıştır ve bunların çoğu analitik bilgiye ve yarı otomasyonlu bilgi birikimine dayanmaktadır. Deloitte, bir kurumun dış çevresinin yarı otomatik algılanmasını içeren bir dizi iç ve müşteri teklifi geliştirdi. Kısacası, otomatik bilişsel yeteneklere daha fazla ilgi göstermek için strateji danışmanlığı endüstrisinde açık bir hareketlilik gözlenmektedir.

 

 

Stratejik İnsan Makine Ortaklığı 

 

Özerk stratejiye yönelik bu hareketin gerçekleşmeye başladığını varsayarsak, insan stratejistlerinin gelecekteki etkilerinin neler olabileceğini düşünebiliriz. Reeves ve Ueda makalesinde belirttiği gibi, bilişsel yeteneklerin, "entegre strateji makinesi" olarak adlandırdıkları şeylerin insan istihbaratıyla birleştirilmesi gerekecek. Hangi stratejik durumların otomatikleştirilmesi gerektiği ve insanın nerede ve ne zaman devreye gireceği ve yönlendireceği konusu bu yüzden önemli bir konudur.

İnsanlar günümüzde hala bilgisayarlardan yeteneklidir ve bu bir süre devam edecektir. İnsan kendi doğasına uygun olan şeyleri görme ve birleştirme konusunda makinelerden daha iyidir. Zaten sonuçta makinelerin stratejik kararlar alabilmesi de insanlığa hizmet edecek ve insan stratejisinin bir ürünü olacaktır. Büyük resmi gören yöneticiler, kuruluşlarının geleceğine rehberlik edecek eleştirel sorulara cevap verebilir: şirketlerinin nasıl para kazanacağını, müşterilerin neyi gerçekten istediğini, ekonominin nasıl değiştiğini ve rakiplerinin görevi bu konuyla alâkalıdır. Fakat günümüzde makineler bu tarz yeteneklere sahip değillerdir. Bu tür sorunlar ve eğilimler, yalnızca verilerde ele alınamaz. Stratejistlerin düşüncelerini bilişsel teknolojilere yerleştirmeye başlamaları kesinlikle iyi ve gerekli bir şeydir ama karar alıcı insanlar gözlerini daha geniş dünyada tutmak zorundadırlar. Bu yüzden stratejik insan-makine ortaklıkları dönemine girdiğimizde, her zamankinden daha prestijli bir beceri elde etmiş olacağız. Daha mantıklı kararlar alabilmemiz için makineler bize büyük yardımlar edecektir.

Kaynak:

► Sloan Review

► Harvard Business Review